ਦੇਸ਼ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਥਿੰਕ ਟੈਂਕ, ਨੀਤੀ ਆਯੋਗ ਦੁਆਰਾ 2022-23 ਲਈ ਵਿੱਤੀ ਸਿਹਤ ਸੂਚਕਾਂਕ (FHI) 'ਤੇ ਹੁਣੇ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਰਿਪੋਰਟ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਨੀਤੀ ਨਿਰਮਾਤਾਵਾਂ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਭੈੜੇ ਡਰ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਗਤੀਸ਼ੀਲ ਰਾਜ, ਹੁਣ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਮਾੜੀ FHI ਦੇ ਨਾਲ ਸਭ ਤੋਂ ਪਛੜ ਗਿਆ ਹੈ।

ਸ਼ੁੱਕਰਵਾਰ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਰਿਪੋਰਟ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜ ਦਾ FHI ਸਕੋਰ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ 10.7 ਹੈ। ਤੁਲਨਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਚੋਟੀ ਦੇ ਸਕੋਰਰ ਓਡੀਸ਼ਾ ਦਾ ਸਕੋਰ 67.8 ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਗੁਆਂਢੀ ਰਾਜਾਂ ਹਰਿਆਣਾ ਅਤੇ ਰਾਜਸਥਾਨ ਨੇ ਕ੍ਰਮਵਾਰ 27.4 ਅਤੇ 28.6 ਦੀ FHI ਰੈਂਕਿੰਗ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਹਰਿਆਣਾ ਦੀ ਦਰਜਾਬੰਦੀ ਵੀ ਪੰਜ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੈ। ਘੱਟ FHI ਸਕੋਰ ਲਈ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਕੇਰਲ ਅਤੇ ਪੱਛਮੀ ਬੰਗਾਲ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਸ FHI ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸਿਹਤ ਦੀ ਸਮਝ ਨੂੰ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਵਿੱਚ 18 ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਰਾਜ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ ਜੋ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਜੀਡੀਪੀ, ਜਨਸੰਖਿਆ, ਕੁੱਲ ਜਨਤਕ ਖਰਚੇ, ਮਾਲੀਆ ਅਤੇ ਸਮੁੱਚੀ ਵਿੱਤੀ ਸਥਿਰਤਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਇਹ ਰਾਜ ਦੀ ਵਿੱਤੀ ਸਿਹਤ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨ, ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਖੇਤਰਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਰਨ ਅਤੇ ਰਾਜਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧੀਆ ਅਭਿਆਸਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਪਹੁੰਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਕੰਪੋਜ਼ਿਟ ਐੱਫ.ਐੱਚ.ਆਈ. ਨੂੰ ਕੰਪਟਰੋਲਰ ਅਤੇ ਆਡੀਟਰ ਜਨਰਲ (CAG) ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ 2014-15 ਤੋਂ 2022-23 ਤੱਕ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੰਜ ਉਪ-ਸੂਚਕਾਂ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ: ਖਰਚ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ, ਮਾਲੀਆ ਜੁਟਾਉਣਾ, ਵਿੱਤੀ ਸੂਝ-ਬੂਝ, ਕਰਜ਼ਾ ਸੂਚਕਾਂਕ ਅਤੇ ਕਰਜ਼ਾ ਸਥਿਰਤਾ। . ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਇਹ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਮਾਲੀਆ ਜੁਟਾਉਣਾ, ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਖਰਚ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਅਤੇ ਵਿਵੇਕਸ਼ੀਲ ਵਿੱਤੀ ਅਭਿਆਸ ਸਫਲਤਾ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨਿਰਧਾਰਕ ਹਨ।